AI en WCAG: zo maak je websites en webshops écht toegankelijk
AI en WCAG: zo maak je websites en webshops écht toegankelijk
AI-tools en component-bibliotheken versnellen ontwikkeling, maar maken toegankelijkheid niet vanzelf. Voor designers, developers en redacties is het kritisch om AI-uitvoer en standaardcomponenten te toetsen aan WCAG 2.2: anders introduceer je onzichtbare barrières voor veel gebruikers.
Dit artikel geeft concrete stappen, korte code-snippets en testchecks die je meteen kunt toepassen. Geen theorie, wel acties: koppel elke stap aan relevante WCAG 2.2-successcriteria en testmethoden zoals tab-navigatie, schermlezer en 200% zoom.
Waarom dit belangrijk is
Toegankelijkheid is kwaliteit en compliance. Voor je organisatie betekent dat: betere vindbaarheid, grotere doelgroep, minder supportverkeer en minder juridische risico’s. Voor eindgebruikers betekent het écht kunnen gebruiken — niet alleen kunnen zien of klikken.
AI kan snel content genereren (alt-teksten, productbeschrijvingen, formulieren), maar levert vaak onjuiste of incomplete accesibility-markup. Combineer AI-efficiëntie met hands-on checks en eenvoudige componentregels.
Direct toepassen
Checklist voor designers (visueel, component-ontwerp)
- Ontwerp altijd met focusstates zichtbaar: minimaal één duidelijke stijl per interactief element. (WCAG 2.4.11 Focus Appearance)
- Zorg dat contrasten voor tekst en focusindicatoren minimaal voldoen. (WCAG 1.4.3 & 2.4.11)
- Plan voldoende target-grootte of compenseer met ruimte. (WCAG 2.5.8 Target Size)
Checklist voor developers (HTML/CSS/JS)
- Gebruik semantische HTML: <button> in plaats van <div role=”button”> tenzij strikt nodig. (WCAG 4.1.2)
- Koppel labels expliciet aan form-elementen via <label for=”id”> of aria-label. (WCAG 1.3.1 & 4.1.2)
- Voeg skip-links toe voor content-heavy pages: <a class=”skip” href=”#main”>Direct naar hoofdinhoud</a>.
Korte code-snippets
Zichtbare focus (CSS):
button:focus{outline:3px solid #ffbf47; outline-offset:3px; box-shadow:0 0 0 3px rgba(255,191,71,0.2);}Toegankelijke button (HTML):
<button type="button">Toevoegen aan winkelwagen</button>Formulierlabel (HTML):
<label for="email">E-mail</label><input id="email" name="email" type="email" required>Hoe test je dat?
Sneltesten die je dagelijks kunt doen
- Keyboard-only: navigeer alleen met Tab/Shift+Tab en Enter/Space. Zorg dat alle interactieve items focus krijgen en dat de volgorde logisch is. (test voor 2.4.11 en 4.1.2)
- Schermlezer: test met NVDA (Windows) of VoiceOver (macOS/iOS). Luister of labels en rollen kloppen en of dynamische updates worden aangekondigd. (WCAG 4.1.2)
- 200% zoom en responsive: schaal in de browser naar 200% en controleer of content niet wegvalt of overlap veroorzaakt. (WCAG 1.4.4/2.4.12)
- Touch-test: controleer knoppen op mobiel met vinger of devtools touch-emulatie; test targetgrootte en spacing. (WCAG 2.5.8)
Concrete teststappen per WCAG 2.2-criterium
- Focus Appearance (WCAG 2.4.11): tab door alle elementen. Is de focusindicator zichtbaar, heeft deze voldoende contrast en is hij niet alleen kleurgebaseerd? (Visueel + 3:1-contrast check)
- Focus Not Obscured (WCAG 2.4.12): focus op een element, activeer overlays of virtuele keyboards; zorgt de viewport ervoor dat het gefocuste element zichtbaar blijft en niet achter een overlay of fixed header verdwijnt?
- Target Size (WCAG 2.5.8): meet interactieve targets of controleer spacing. Test met vinger (of devtools) of je het element betrouwbaar kunt raken zonder dichterbij te zoomen.
- Dragging Movements (WCAG 2.5.7): functies die slepen vereisen moeten alternatieven bieden (bijv. knoppen + toetsen); test of slepen uit te voeren is met toetsen/alternatieve controls.
Gebruik tools zoals axe, Lighthouse en pa11y als aanvulling: ze geven snel signalen en concrete fouten. Gebruik ze echter niet als enige test: combineer met keyboard- en schermlezer-tests en visuele controle.
Wanneer is dit extra belangrijk?
Bij content die essentieel is voor conversie en interactie (checkoutflow, zoekfilters, formulieren, navigatie) moet je prioriteit geven aan WCAG 2.2 checks. Impactrijke fouten in deze onderdelen blokkeren gebruikers direct.
Bij dynamische content en AI-generated content (productomschrijvingen, alt-teksten, automatische samenvattingen) is menselijke review onmisbaar: AI kan verkeerde context of onjuiste alt-teksten geven.
Voorbeelden uit de praktijk
Voorbeeld 1 — AI genereert alt-tekst: controleer op nauwkeurigheid en relevantie. Voeg fallback: alt=”” voor decoratieve afbeeldingen. (WCAG 1.1.1)
<img src="product.jpg" alt="Rode heren jas, maat M, waterafstotend">Voorbeeld 2 — Filtercomponent met keyboard: zorg dat filterpanelen open/close-focus beheren en dat toetsen werken.
// voorbeeld JS: focus terugzetten bij sluiten van modal
modalCloseBtn.addEventListener('click', ()=>{ lastTrigger.focus(); });Checklist redactie (content & metadata)
- Alt-teksten: beschrijf functie/inhoud, geen zinnen die zichtbaar zijn voor SEO maar niet betekenisvol. (WCAG 1.1.1)
- Koppenstructuur: gebruik één <h1>, logische volgorde <h2>/<h3>. (WCAG 1.3.1)
- Links: linktekst zegt waarheen zonder “klik hier”. (WCAG 2.4.4)
Tools en workflows
Gebruik een mix van automatisering en handmatige controle:
- CI: axe-core of pa11y-runnen in je build pipeline voor regressietests.
- Ontwikkeling: Lighthouse voor snel inzicht, axe DevTools voor gedetailleerde fouten.
- Pre-release: handmatige keyboard- en schermlezer-tests op echte devices en met echte content.
Tools = signaalgevers. Los fouten handmatig op en verifieer met eindgebruikertests of accessibility-experts indien nodig.
Integratie in design+dev workflow
- Component library: verplicht focusstyling en aria-implementaties in de library-standaarden.
- Acceptance criteria: voeg WCAG-checks toe aan user stories (bijv. “tab-navigatie werkt, focus zichtbaar, ARIA-labels aanwezig”).
- Content review: redactie-checklist voor alt, koppen en linkteksten als onderdeel van publicatieproces.
Tot slot een praktische tip: maak één eenvoudige ’toegankelijkheids-snelcheck’ checklist die iedereen op het laatste moment doorloopt voor release (keyboard, screen reader quick-run, 200% zoom). Deze stap kost 5–10 minuten en vangt de meeste regressies.
trefwoorden: toegankelijkheid, WCAG 2.2, focus appearance, target size, keyboard accessibility, screenreader, accessibility testing, toegankelijk design